Sapa, một địa điểm luôn thu hút khách du lịch quanh năm suốt tháng bởi nó luôn mang lên mình một vẻ đẹp riêng ở mỗi thời điểm, mỗi mùa khác nhau. Nào là những ruộng bậc thang nhuộm vàng màu lúa chín, qua mùa lúa chín lại là mùa đông tuyết rơi, qua mùa tuyết rơi lại là mua hoa nở, hết mùa hoa nở lại đến mùa thác đổ…Cứ thế cứ thế mà Sapa không bao giờ vắng bóng khách du lịch, người ta luôn ao ước được ghé thăm Sapa ở tất cả thời điểm trong năm để có thể chiêm ngưỡng hết vẻ đẹp thật sự của nó. Còn bạn thì sao? Bạn muốn ghé thăm Sapa vào thời điểm nào? Dù là thời điểm nào đi chăng nữa thì cũng mau mau xách ba lô lên và cùng với SWIO đi đến thiên đường trên mặt đất này nhé.
1. Di chuyển:
1.1. Di chuyển từ Hà Nội
Di chuyển bằng xe khách:
Xe khách đi Sapa – Lào Cai ở Hà Nội rất đa dạng, có thể kể đến các bến xe lớn như Mỹ Đình, Giáp Bát, Gia Lâm. Bạn nên xin tư vấn kĩ vì có những nhà xe bao gồm luôn cả dịch vụ trung chuyển đưa đón tận nơi tại đầu Hà Nội và Sapa.
- Giá vé: Dao động từ 260.000 – 400.000 VNĐ/ chiều tùy loại xe
- Thời gian di chuyển: 4 – 5 tiếng chạy cao tốc.
Di chuyển bằng tàu hỏa
Tuy nhiên di chuyển bằng tàu hỏa có một bất cập, để đến trung tâm thị trấn bạn sẽ phải bắt xe ôm hoặc taxi để vào trung tâm thị trấn Sapa vì tàu hỏa chỉ đưa bạn từ ga Hà Nội tới ga Lào Cai. Mặc dù vậy, đây cũng là một lựa chọn không tồi cho những người thích sự an toàn và thú vị khi di chuyển.
- Giá vé: Dao động: 250.000 – 1.800.000 VNĐ/chiều tùy loại dịch vụ
- Thời gian di chuyển: 6 – 7 tiếng.
Hình: Tàu hỏa đi từ Hà Nội đến Lào Cai.
1.2. Di chuyển từ thành phố Hồ Chí Minh
Nếu bạn xuất phát từ Sài Gòn, bạn sẽ cần một chặng từ Sài Gòn ra đến Hà Nội rồi mới đi tiếp đến Lào Cai. Bạn có thể cân nhắc di chuyển bằng máy bay vì từ Sài Gòn ra đến Hà Nội rất xa, nếu đi tàu hỏa có thể mất hơn một ngày.
Di chuyển bằng máy bay
Mỗi ngày, có trung bình hơn 11 chuyến bay cho chặng bay Sài Gòn – Hà Nội với thời gian bay, khung giờ được phân bổ linh động, phù hợp với nhu cầu đa dạng của mọi hành khách. Các bạn đọc có thể đặt vé máy bay ở các hãng bay lớn như Vietjet, Vietnam Airline, Jetstar, …
- Giá vé: Dao động: 1,200,000 – 3,200,000 VND tùy theo thời điểm đặt vé.
Di chuyển bằng xe khách
Với khoảng cách gần 1.800 km từ thành phố Hồ Chí Minh ra đến Hà Nội, bạn sẽ mất khoảng thời gian hơn 1,5 ngày di chuyển bằng xe khách. Tuy nhiên lựa chọn này lại rất phù hợp cho những ai muốn tiết kiếm chi phí đi lại.
- Giá vé: Dao động: 600.000VNĐ – 900.000VNĐ
Di chuyển bằng tàu hỏa
Nếu đi bằng tàu hỏa, bạn sẽ mất khoảng 2 ngày để đến Hà Nội. Giá vé cho hành trình này tùy thuộc vào chất lượng mỗi toa và chênh lệch khá lớn tùy vào dạng ghế cứng, ghế ngồi hay ghế nằm mà bạn chọn lựa.
2. Đến Sapa ở đâu?
Bạn có thể chọn ở resort để tận hưởng những dịch vụ cao cấp và không gian riêng tư hoặc bạn cũng có thể ở khách sạn/homestay gần trung tâm nếu bạn có nhu cầu di chuyển nhiều hơn.
2.1. Resort
Silk Path Grand Resort & Spa Sapa
Thiết kế của resort mang phong cách Pháp, nội thất sử dụng nhiều chất liệu gỗ màu nâu tối tương phản với nền màu sáng của sơn tường, tạo cảm giác vừa sang trọng, vừa ấm cúng. Nếu bạn là người theo chủ nghĩa tận hưởng, những dịch vụ cao cấp của resort như Spa, Gym, Hồ bơi,…sẽ làm bạn thỏa mãn tới mức không muốn quay về!
- Địa chỉ: Đồi Quan 6, Tổ 10, Sapa.
- Giá: Từ 1.000.000VNĐ trở lên tùy mùa.
Hình: Khuôn viên resort Silk Path Grand Sapa Resort & Spa
Victoria Sapa Resort & Spa
Resort được bình chọn là “Best Hotel in the North-West Region” (Khách sạn đẹp nhất miền Tây Bắc) năm 2004 và 2005. Còn gì bằng khi được ở trong một resort danh giá và sang trọng như vậy đúng không. Resort cung cấp đủ các loại dịch vụ chuẩn resort 4 sao, ngoài ra resort nằm ở vị trí gần trung tâm rất thuận tiện cho việc di chuyển và tham quan của du khách.
- Địa chỉ: Xuân Viên, thị trấn Sapa, Sapa
- Giá: từ 1.000.000VNĐ trở lên tùy mùa.
Hình: Khuôn viên Victoria Sapa Resort & Spa
2.2. Khách sạn
Bạn hãy ưu tiên đặt phòng ở những khách sạn trên các con đường sầm uất như: Fansipan, Mường Hoa, Ngũ Chỉ Sơn, Hàm Rồng…Đây là những con đường nằm ở khu vực trung tâm, phù hợp cho nhu cầu di chuyển và tham quan của du khách cũng như tất cả các hoạt động như vui chơi, mua sắm, …
Một trong những khách sạn 5 sao nổi tiếng ở Sapa có thể kể đến đó là Pao’s Sapa Leisure Hotel:
Là khách sạn chuẩn 5 sao nằm trên con đường Mường Hoa sầm uất ở Sapa, tại đây du khách có thể trải nghiệm tất cả những dịch vụ chuyên nghiệp và cao cấp và cũng như có thể ngắm nhìn dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ hay thung lũng Mường Hoa thơ mộng.
- Địa chỉ: Đường Mường Hoa, thị trấn Sapa, tỉnh Lào Cai.
- Giá: Dao động từ 3.000.000VNĐ – 20.000.000VNĐ tùy hạng phòng.
Hình: Khách sạn Pao’s Sapa Leisure Hotel
2.3. Homestay
Những khu vực có homestay đẹp nhất Sapa cũng là những nơi khá tĩnh lặng và yên ắng vào ban đêm, đó là khu vực Tả Van và Lao Chải. Nơi đây tập trung rất nhiều homestay, có thể nói là đẹp nhất Sapa. Những homestay này phù hợp với những du khách ưa thích sự yên tĩnh và thích đi bộ dạo phố.
Nếu bạn chưa có sự lựa chọn của mình, SWIO xin giới thiệu một chiếc homestay cực xinh xắn và đáng yêu: Lee’s House Homestay
- Địa chỉ: Tả Van, Dáy 2, Lào Cai
- Giá: Dao động trong khoảng 1.000.000VNĐ tùy mùa du lịch.
Hình: Homestay Lee’s House
3. Những địa điểm nổi tiếng ở Sapa
3.1. Nhà thờ đá
Đây được xem là biểu tượng của thành phố sương mù, không thể nói đi du lịch Sapa nếu chưa đến tham quan nhà thờ này. Nằm ngay trung tâm thị trấn Sapa, nhà thờ được xây dựng theo lối kiến trúc Pháp cổ vào năm 1895. Nhà thờ đá đã trở thành nhà thờ cổ nhất ở Sapa. Đó cũng là lý do nó thu hút khách du lịch đến như vậy.
Hình: Nhà thờ đá
3.2. Bản Cát Cát của người H’Mông
Nếu Bản Cát Cát là ngôi làng đẹp thứ nhì ở Sapa thì không có ngôi làng nào đẹp nhất. Nó đẹp và thu hút đến vậy là nhờ những nét độc đáo của người dân tộc và các giá trị văn hóa được bảo tồn lâu đời. Tại đây bạn sẽ có cơ hội gặp gỡ và làm quen với những người bản địa, trải nghiệm những văn hóa truyền thống như cách làm trang sức, rèn công cụ…hay thậm chí bạn còn được ghé thăm những ngôi nhà của họ nữa đó.
- Giá vé: khoảng 70.000VNĐ/ người
Hình: Bản Cát Cát
3.3. Khu du lịch Núi Hàm Rồng
Khu du lịch Hàm Rồng các địa điểm độc đáo như Sân Mây, Cổng trời, Tháp truyền hình… và đặc biệt nhất là đỉnh núi hình đầu rồng có một không hai nằm trong dãy núi Hoàng Liên Sơn. Bạn có thể kết hợp ghé thăm Bản Cát Cát và khu du lịch Núi Hàm Rồng trong một buổi sáng để tiết kiệm thời gian.
- Giá vé: khoảng 70.000VNĐ/ người
Hình: Khu du lịch núi Hàm Rồng
3.4. Leo đỉnh Fansipan – nóc nhà Đông Dương
Nếu bạn là một người có máu chinh phục và khám phá, đỉnh Fansipan là một lựa chọn không tồi. Bạn có thể đi bằng taxi, xe máy, bus tùy ý để đến địa điểm này. Tại đây thử thách mới thật sự bắt đầu, muốn chinh phục nóc nhà Đông Dương, bạn còn phải leo thêm 600 bậc. Thật là một thử thách đầy gian nan! Tuy nhiên đó cũng là một trải nghiệm thú vị mà bạn nên thử đi đến Sapa.
Hình: Đỉnh Fansipna – Nóc nhà Đông Dương
Ngoài Fansipan và Núi Hàm Rồng ra, Sapa cũng còn nhiều ngọn núi khác, nếu bạn là một người đam mê vẻ đẹp thơ mộng của núi rừng thì có thể tham khảo thêm bài viết của SWIO về những ngọn núi ở Sapa nhé
3.5. Cung đường thác bạc – Thác tình yêu – Cổng trời
Một cung đường đẹp mê ly và ngộp thở, bạn nên đi trong một buổi là thời gian lý tưởng nhất. Giá vé khác nhau, Thác bạc khoảng 10.000VNĐ/ người còn Thác tình yêu khoảng 70.000VNĐ/người và Cổng trời là điểm đến cuối cùng (không mất phí). Đừng bỏ cuộc giữa chừng nhé vì dọc đường có rất nhiều thác nhỏ nhỏ nhưng ko phải thác tình yêu đâu, hãy đi đến khi nào kịch đường, thấy con thác to đùng to đoàng thì đấy mới là thác tình yêu nhé.
Hình: Cổng trời trên đèo Ô Quy Hồ
Đến với Sapa không chỉ là đến với những khung cảnh thiên nhiên phong phú và kỳ vĩ mà còn là hòa nhập, khám phá văn hóa của những con người chân chất nơi đây. Đời sống văn hóa và tinh thần của người dân tộc thiểu số rất đa dạng và phong phú với nhiều nét đặc sắc. Họ rất coi trọng đời sống tinh thần và tâm linh. Điều này thể hiện qua văn hóa lễ hội Sapa. Hãy cùng SWIO điểm ra một số lễ hội đặc sắc, nổi bật ở Sapa, cũng như các hoạt động và văn hóa ẩm thực mà bạn có thể trải nghiệm khi đến Sapa nhé.
1. Lễ hội Sapa
1.1. Lễ hội Xuống Đồng Sapa – Lào Cai
Thời gian diễn ra lễ hội: mồng 8 Tết.
Lễ hội Xuống Đồng Sapa là lễ hội thường niên của đồng bào dân tộc Tày và Dao, thường được khai hội vào đầu mùa xuân với hai phần là phần Lễ và phần Hội. Quan niệm cho rằng ý nghĩa của lễ hội là để xua đuổi ma quỉ, xua đuổi điều không may cũng như ăn mừng năm mới, tiếp thêm sinh lực mới cho người dân trong sản xuất và xây dựng, gìn giữ bản sắc văn hoá.
Hòa mình vào lễ hội, du khách sẽ được chiêm ngưỡng các điệu múa duyên dáng và các tiết mục văn nghệ dân gian đặc sắc của người Tày, người Dao. Chưa hết, du khách còn có thể tham gia vào các trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, đánh quay, đánh bóng, bịt mắt bắt dê, leo cột mỡ,…
Hình: Lễ hội Xuống Đồng của người Tày
1.2. Hội Roóng Poọc của người Giáy
Thời gian diễn ra lễ hội: ngày Thìn tháng Giêng Âm lịch
Hội Roóng Poọc hay còn gọi là Lễ hội Xuống Đồng của người Giáy, được tổ chức như một cách để cảm ơn trời và các vị thần đã mang lại thịnh vượng và hạnh phúc cho tất cả mọi người trong năm qua. Cũng như Lễ hội Xuống Đồng của dân tộc Tày và Dao, họ cũng dâng lời thỉnh cẩu đến thần cai quản địa bàn cầu nguyện cho bình an trong năm mới, một năm mới mưa gió thuận hòa, cây cối tươi tốt, chăn nuôi thuận lợi, gia đình mạnh khỏe.
Hình: Hội Roóng Poọc của người Giáy
Đến với lễ hội, người dân địa phương và du khách sẽ được thưởng thức các tiết mục văn mục do thanh niên nam nữ ở làng Tả Van biểu diễn. Bên cạnh đó, còn có các trò chơi dân gian truyền thống như ném cồn vào vòng tròn, bắt dê trong khi bịt mắt và đi cầu tre qua suối.
Cuộc thi cày ruộng giữa mới là tiết mục được mong chờ nhất khi sự kịch tính và hồi hộp của cuộc thi đưa người xem trải qua muôn vàn cung bậc cảm xúc khác nhau. Kết thúc lễ hội, mọi người còn được thưởng thức những mâm cúng với tất cả những món ăn đặc sắc nơi đây.
1.3. Gầu Tào – Lễ hội mùa xuân của dân tộc Mông
Thời gian diễn ra lễ hội: từ ngày mồng 1 đến 15 tháng Giêng Âm lịch.
Lễ hội mùa xuân Gàu Tào của dân tộc H’Mông ở Sapa diễn ra dưới chân núi Fansipan ở Tà Giang Phin để cầu may mắn cho các cặp vợ chồng không có con hoặc có con cháu bị ốm. Chính vì vậy mà lễ hội thu hút rất nhiều đàn ông và phụ nữ trẻ chưa lập gia đình.
Không chỉ riêng các đôi vợ chồng, rất nhiều người dân Mông trong khu vực cũng tham gia Lễ hội như một cách để cảm tạ trời đất, thần núi đã phù hộ ban cho dân bản sức khỏe; cầu phúc, cầu lộc cho mọi người; tạ ơn đã ban cho một mùa màng bội thu, gia súc đầy chuồng…
Hình: Hội Gầu Tào
Tại đây, du khách sẽ cùng người dân vui chơi trước khi bắt đầu vào một mùa vụ mới với các bài hát giao duyên và các trò chơi truyền thống như đẩy gậy, bịt mắt, bắt dê, bắn nỏ và leo núi.
2. Những hoạt động thú vị nên thử tại Sapa
2.1. Ngắm bình minh, hoàng hôn tại Sapa
Bình minh và hoàng hôn vốn đã là 2 khoảnh khắc đẹp nhất trong ngày, nhưng bình minh và hoàng hôn tại Sapa lại là một phạm trù hoàn toàn khác. Bầu không khí trong lành và se lạnh cùng làn sương mỏng tênh như tấm vải lụa làm cho khung cảnh như một bức tranh vẽ, chân thật ngay trước mắt nhưng cũng kỳ ảo đến lạ kỳ. Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi cạnh ly cà phê nóng cùng cuốn sách yêu thích của mình. Và ngắm nhìn cái cách mà Sapa bắt đầu một ngày của nó, thật là thư thái làm sao.
Hình: Hoàng hôn Sapa
2.2. Khám phá chợ đêm Sapa
Đến với Sapa thì mọi người nhất định phải khám phá nơi này vào ban đêm nhé. Dù nhiệt độ ban đêm ở đây giảm thấp, trung bình ngày thường dưới 15°C, nhưng cái lạnh làm cho nơi đây thêm đặc biệt vào ban đêm. Chợ đêm Sapa là một địa điểm hấp dẫn vào ban đêm mà bất kì khách du lịch nào cũng không nên bỏ sót, do vậy SWIO đã dành hẳn ra 1 bài viết để nói về chợ đêm Sapa để bạn đọc có thể tham khảo thêm nè.
2.3. Ngủ “nhờ” tại nhà một người dân tộc thiểu số
Nghe không tồi tí nào, đó là một trải nghiệm bạn nên thử khi đến Sapa. Cho dù bạn là người không được cởi mở và khó bắt chuyện với người lạ, đừng lo. Những con người nơi đây sẽ giúp bạn cởi mở hơn. Bạn sẽ cảm thấy hoàn toàn tự nhiên và thoải mái vì sự hiếu khách và nhiệt tình của họ. Hãy “tranh thủ” trải nghiệm cuộc sống của những người dân nơi đây, từ những món ăn dân giã cho đến những hoạt động thường ngày như làm đồ thủ công, trang sức. Điều đó sẽ giúp bạn yêu mến thành phô sương mù này hơn.
2.4. “Săn” tuyết rơi ở Sapa
Tuyết là đặc trưng của mùa đông ở Sapa, tháng lạnh nhất trong mùa đông rơi vào khoảng giữa đến cuối tháng 12, đây là thời điểm thường xuất hiện tuyết rơi ở Sapa. Những bông tuyết nhẹ gặp không khí lạnh từ trên cao rơi xuống và khô lại. Khi trời quang mây, không có mưa và sương mù, rất lạnh (nhiệt độ -1 độ C) sẽ có mưa tuyết. “Săn” tuyết ở Sapa là một trong những trải nghiệm thú vị được nhiều du khách yêu thích, tuy nhiên không phải ai cũng biết khi nào ở Sapa có tuyết rơi, ngắm tuyết ở nơi nào là lý tưởng. Nếu bạn dự định đi Sapa sau khi hết dịch thì SWIO rất khuyến khích các bạn thử một lần đi ngắm tuyết ở Sapa nhé!
3. Văn hóa ẩm thực đa dạng và đặc sắc
3.1. Cơm lam
“Cơm lam”, cái tên nghe giản dị đúng như bản chất của nó. Đây là món ăn đơn giản, dễ làm, “dễ ăn”, bởi đó chỉ là những hạt gạo cùng với chút muối cùng với ống nứa và nước suối của rừng. Gạo để nấu cơm là gạo tẻ được trồng trên những thửa ruộng bậc thang ở Sapa, được các đồng bào dân tộc nấu khi làm nương rẫy. Người dân Sapa thường coi cơm lam là một món đặc sản để đón tiếp khách quý hay sử dụng trong các ngày lễ hội của bản làng.
Đến Sapa, bạn có thể tìm thấy cơm lam ở bất cứ đâu, từ hàng quán ven đường đến những nhà hàng cao cấp, đâu đâu cũng phục vụ món ăn này như một khẳng định “cơm lam Sapa sẽ không bao giờ làm bạn thất vọng khi thưởng thức”. Món ăn này sẽ để lại những ấn tượng khó phai trong lòng những ai đã thưởng thức nó.
Hình: Cơm Lam Sapa
3.2. Rau tươi xứ lạnh
Không hổ danh là xứ sở của các loại rau, đến với Sapa bạn sẽ có cơ hội thử các món rau nổi tiếng như: Su su luộc chấm muối vừng, ngồng cái xào tỏi, lẩu gà ăn với các loại rau…
Hình: Quả Su Su
Đa số những du khách đã đều thắc mắc rằng tại sao su su được trồng ở rất nhiều nơi nhưng ở Sa Pa lại tươi, ngon ngọt hơn hẳn. SWIO cá rằng bạn cũng sẽ thắc mắc tương tự khi được thử món đặc sản này.
Hình: Rau ngồng xào tỏi
Các loại rau ngồng thường được xào với tỏi, khi ăn sẽ tạo cảm giác khó quên bởi vị ngọt đậm ở cuống pha lẫn đắng và vị ngọt dịu ở ngọn.
3.3. Cá hồi, cá tầm tươi
Ít ai biết rằng những chú cá hồi tưởng chừng chỉ có nơi trời Tây lại được nuôi thả và trở thành một trong các loại đặc sản nổi tiếng nhất Sapa. Cá hồi Sapa có màu hồng tươi, thớ săn, thịt mềm nhưng rất chắc, béo ngọt nhưng ít mỡ thường được chế biến thành các món ăn: lẩu cá hồi, gỏi cá hồi, cá hồi nướng… Bật mí, cá hồi Sapa không thua thém gì cá hồi nhập khẩu đâu nha, bạn hãy đích thân đến Sapa để thử và kiểm chứng thông tin trên nhé!
Hình: Cá hồi Sapa
3.4. Lợn cắp nách
Có lẽ ai đến Sapa rồi sẽ biết, đi trên đường cũng có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người dân địa phương bày bán lợn cắp nách. Đây là giống lợn của người Mông bản địa nuôi theo kiểu thả rông, thỉnh thoảng đồng bào tóm một con kẹp vào nách, đem ra chợ bán nên được gọi là lợn cắp nách. Thịt lợn cắp nách thường nhiều nạc, ít mỡ, thơm chứ không hôi như những giống lợn được nuôi bằng cám tăng trọng, chúng chạy nhảy nhiều nên thịt cũng rất săn chắc. Lợn cắp nách được đầu bếp chế biến thành nhiều món ăn đa dạng và hấp dẫn như nướng, xào, hấp…một khi ăn là sẽ nhớ mãi.
Hình: Lợn cắp nách
3.5. Các món nướng
Món nướng, hay còn được du khách gọi vui là “món gì cũng nướng được”, là một nét đặc trưng của thành phố sương mù Sapa. Với tiết trời se lạnh nơi vùng núi, những xiên nướng như những cứu tinh của bạn. Hương thơm nóng nổi và mời gọi, món nướng sẽ xua tan cái lạnh và lắp đầy “chiếc bụng đói” của bạn với vô vàn những món như thịt cuốn cải mèo hay thịt cuốn nấm nướng, chân gà nướng, cơm lam…Tất cả đều là những món ăn quen thuộc nơi đây. Bạn chẳng thể nào biết được mùi vị tuyệt vời của chúng nếu như chưa nếm thử một lần.
Hình: Món nướng Sapa
3.6. Thắng cố
Thắng Cố được biết đến là món ăn truyền thống của người H’Mông, bắt nguồn từ vùng núi Hà Giang. Thắng cố được nấu khá đơn giản, tất cả lòng, ruột non, ruột già, phèo phổi bèo nhèo, gọi chung là lục phủ ngũ tạng được nấu hỗn độn với xương ngựa, tiết ngựa. Ban đầu bạn sẽ ngại thử vì hương vị hơi khó ăn của nó, tuy nhiên đã thử một lần rồi là sẽ muốn ăn lần 2, lần 3 hay thậm chí là nghiện luôn. Lưu ý khi ăn thắng cố, thắng cố ngon cần đến 27 loại gia vị khác nhau như quế, hồi, thảo quả, lá thơm…và nên ăn kết hợp với các loại rau rừng các bạn nhé.
Hình: Thắng cố
Văn hóa, lễ hội, ẩm thực Sapa luôn là những thứ khiến du khách tò mò và muốn khám phá trong mỗi chuyến du lịch. Và trong Cẩm nang du lịch Sapa từ A đến Z phần 2 này, SWIO và bạn đã cùng điểm qua tất cả những điểm đặc sắc nhất của “thành phố sương mù” này rồi. Hi vọng trong chuyến đi tiếp theo các bạn sẽ có thể trải nghiệm hết những gì mà SWIO gợi ý nha.
Đó là tất tần tật những gì mà cẩm nang du lịch Sapa muốn gửi gắm đến các bạn, hãy lưu bài viết này lạ vì biết đâu một ngày nào đó bạn sẽ cần đến. Hi vọng các bạn sẽ có một chuyến đi thật ý nghĩa và đáng nhớ.
